Negatywne działanie alkoholu na funkcjonowanie organizmu jest powszechnie znane i potwierdzone w badaniach naukowych. Substancja o wzorze chemicznym C2H5OH ma właściwości psychoaktywne i czasowo lub trwale upośledza funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Nawet niewielkie dawki są szkodliwe dla zdrowia. Czy alkohol ma wpływ także na słuch?
W popularnej piosence Kazika pojawiają się słowa: „Produkują wódkę/ Tak, dużo, dużo wódki/ Bo im tylko o to chodzi, abyś sam sobie szkodził/ Abyś sam nie mógł myśleć/ Abyś sam nie mógł chodzić”. Niestety, dużo w nich prawdy. Badania medyczne wykazują negatywne oddziaływanie alkoholu na ludzki organizm. Jednym z jego przejawów jest otępienie zmysłów.
Alkohol a słuch – czego się spodziewać?
Słuch to jeden ze zmysłów, dzięki któremu komunikujemy się z otoczeniem. Do jego pogorszenia bądź utraty może dojść na skutek uszkodzeń fizycznych, chorób, przyjmowania leków lub substancji ototoksycznych, a także wraz z wiekiem. W przypadku stwierdzenia objawów niedosłuchu oraz po przekroczeniu 55. roku życia zaleca się wykonanie badania słuchu. Pierwsze symptomy mogące świadczyć o ubytkach słuchu to między innymi:
- Problemy w rozumieniu mowy innych osób, wrażenie, że wszyscy mówią niewyraźnie.
- Trudności w zlokalizowaniu źródła dźwięku.
- Głośniejsze ustawianie telewizora czy radia.
- Niesłyszenie niektórych dźwięków, np. kapania wody, tykania zegara, śpiewu ptaków.
- Pogorszenie słyszenia w zatłoczonym miejscu, gdzie jest dużo różnych dźwięków.
- Lepsze rozumienie mowy przez telefon niż w naturalnych warunkach.
- Ogólne osłabienie słyszenia dotyczące jednego ucha bądź dwojga uszu.
Metody leczenia niedosłuchu są zależne od postawionej diagnozy. Do protezowania i rehabilitacji słuchu często wykorzystuje się aparaty słuchowe.
Analizując zagadnienie alkohol a słuch, należy zauważyć, że jako substancja psychoaktywna alkohol etylowy szybko przenika do mózgu i powoduje upośledzenie funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Rodzaj i natężenie zmian, które wywołuje w organizmie, w dużej mierze zależy od stężenia substancji we krwi. Nawet niewielkie dawki alkoholu powodują otępienie zmysłów, głównie wzroku, słuchu i równowagi.
Tym samym poruszanie się po ulicy w stanie upojenia jest dla nas zagrożeniem, gdyż mamy mniejszą zdolność komunikacji z otoczeniem oraz opóźniony czas reakcji na bodźce zewnętrzne.
Ponadto alkohol, podobnie jak papierosy oraz nadmiar cukru, upośledza układ krążenia, przez co wtórnie również może powodować problemy ze słuchem. Niezdrowy dla słuchu jest także nadmiar soli. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule: Dieta a słuch.
Alkoholowy Zespół Płodowy a słuch
Problemy ze słuchem diagnozowane są u dzieci ze stwierdzonym alkoholowym zespołem płodowym (ang. Fetal Alcohol Syndrome, FAS). Zespół ten występuje u noworodków, których matki spożywały nadmierne ilości alkoholu w okresie ciąży, a jego charakterystyczne cechy to:
- Opóźniony rozwój fizyczny przed i po urodzeniu.
- Zaburzenia koordynacji ruchowej.
- Upośledzenie intelektualne i społeczne.
- Anomalie w budowie twarzy, kończyn i narządów wewnętrznych [6].
Ponadto u dzieci z FAS częściej diagnozuje się takie problemy ze słuchem, jak:
- Niedosłuch wrodzony, który rozwija się na skutek uszkodzeń narządu słuchu w okresie prenatalnym – u dzieci z FAS 29%–33%, w całej populacji 2%–3%.
- Fluktuacyjny niedosłuch przewodzeniowy, występujący na skutek nawracających wysiękowych stanów zapalnych ucha środkowego – u dzieci z FAS 70%–92%, podczas gdy w całej populacji odsetek ten jest mniejszy niż 20%.
- Upośledzenie przetwarzania usłyszanych bodźców w wyższych piętrach drogi słuchowej [6].
Wśród innych problemów związanych ze słuchem, diagnozowanych u dzieci z alkoholowym zespołem płodowym, Anna Kruczyńska-Werner wskazuje:
- trudności z odbiorem i przetwarzaniem wypowiedzi na drodze słuchowej,
- trudności z rozumieniem mowy w hałasie lub gdy wypowiada się jednocześnie kilka osób,
- problemy z selekcją ważnych bodźców słuchowych,
- zmniejszona, opóźniona reakcja na bodźce dźwiękowe, w tym na mowę,
- zaburzenia uwagi słuchowej,
- problemy z pamięcią słuchową,
- zaburzenia słyszenia na poziomie fonologicznym,
- zaburzenia integracji słuchowo-wzrokowej,
- trudności z różnicowaniem fonemów,
- problemy w zakresie kontroli słuchowej własnej wypowiedzi (niezauważanie błędów),
- trudności w zakresie opanowywania umiejętności czytania i pisania” [6].
Podsumowując – alkohol spożywany przez kobiety w ciąży może powodować znaczące problemy ze słyszeniem u ich dzieci. U osób dorosłych zaś otępienie zmysłów przez etanol zazwyczaj ma charakter tymczasowy, chyba że alkohol spożywany jest regularnie, wówczas może prowadzić również do znaczących ubytków słuchu lub głuchoty.
